Hoe kinderen op een speelse manier leren dichten via de ’11-jes

Wat is een elfje

Een elfje is een gedicht dat niet hoeft te rijmen. De vorm is heel simpel en biedt kinderen juist daardoor enorm veel houvast. Het bestaat uit vijf regels met een vaste opbouw:

• Regel 1: 1 woord (bijvoorbeeld een kleur, eigenschap of naam)
• Regel 2: 2 woorden (wie of wat is het?)
• Regel 3: 3 woorden (wat doet het, of waar is het?)
• Regel 4: 4 woorden (een gevoel, gedachte of conclusie)
• Regel 5: 1 woord (een samenvatting of slotwoord)

Totaal: 1 + 2 + 3 + 4 + 1 = 11 woord

Van rekensom naar kunstwerkje

Het klinkt misschien als een wiskundesommetje, maar het resultaat is vaak verrassend puur. Het mooie van deze vorm is dat het de ‘rijmstress’ weghaalt. Je hoeft niet te zoeken naar woorden die op elkaar klinken, waardoor je je helemaal kunt richten op wat je wilt zeggen. Een elfje vangt een gevoel of een wens in een notendop. Zo wordt dichten ineens voor iedereen toegankelijk, of je nu 4 of 84 bent.

Spelend leren met taal

Op de foto’s zie je hoe de kinderen ermee aan de slag zijn gegaan. Het mooie aan deze werkvorm is dat de prestatiedruk wegvalt. Kinderen hoeven niet te zoeken naar dat ene moeilijke rijmwoord. Ze worden juist uitgenodigd om na te denken over de kern. Waar gaat mijn cadeau over? Wat voel ik erbij?

Kijk bijvoorbeeld naar het prachtige gedichtje van Femi op het blauwe papier:

1. Femi
2. Leuke kat
3. Een mooi boek
4. Een toverstok magie
5. Groetjes

Of de wens op het paarse papier, versierd met Sinterklaas en een vrolijk dier:

1. Jenifra
2. Wil een pop
3. Ik ben blij
4. Met familie feest vakantie

Je ziet hier taalplezier in zijn puurste vorm. Er word gestreept, nagedacht, geteld op de vingers en uiteindelijk trots gepresenteerd. Het gaat niet om perfecte spelling of grammatica, maar om de durf om je te uiten. Vanuit onze holistische visie is dit een prachtige oefening: het hoofd (tellen en taal), het hart (wat wens ik, waar word ik blij van?) en de handen (schrijven en tekenen) werken samen.

Tips voor Pakjesavond thuis

Inspiratie nodig voor de gedichtenmarathon voor 5 december? Of wil je je kinderen op een laagdrempelige manier laten meedoen aan de gedichtentraditie? Probeer het elfje eens thuis!

1. Maak het visueel: Teken de 1-2-3-4-1 structuur op een blaadje, zodat je kind weet hoeveel woorden er op elke regel mogen.
2. Doe het samen: Maak eerst samen een elfje over de kat, de hond of Sinterklaas.
3. Laat het rijmen los: Leg uit dat het echt niet hoeft te klinken als “Sint zat te denken”. Een elfje is vaak veel krachtiger en grappiger.

Voor je het weet hangt het huis vol met kleine, poëtische kunstwerkjes van precies elf woorden.

• Sinterklaas
• Is weer hier
• Met zijn paard
• Wij hebben veel plezier
• Feest!